ก่อนที่จะไปทำความรู้จัก PAEs กับ NPAEs เรามาทำความรู้จักกับมาตรฐานการรายงานทางการเงินของไทยก่อนเลย ซึ่งประเทศไทยมีมาตรฐานการรายงานทางการเงินของไทย (Thai Financial Reporting Standards -TFRSs) ที่อ้างอิงจากมาตรฐานการรายงานทางการเงินระหว่างประเทศ (International Financial Reporting Standards – IFRSs) เพื่อให้เป็นที่ยอมรับในระดับสากล มาตรฐานการรายงานทางการเงินดังกล่าวใช้กับนิติบุคคลที่มีหน้าที่จัดทําบัญชี ตามพระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ. 2543 ไม่ว่าจะเป็นบริษัทจดทะเบียนที่มีหุ้นซื้อขายในตลาดหลักทรัพย์ หรือนิติบุคคลทั่วไปที่อยู่นอกตลาดหลักทรัพย์แต่โดยที่มาตรฐานการรายงานทางการเงินระหว่างประเทศ มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้สําหรับ กิจการที่มีส่วนได้เสียสาธารณะ (PubliclyAccountable Entities- PAEs) และมีความยุ่งยากซับซ้อน จากการใช้แนวคิดมูลค่ายุติธรรม (Fair Value) เป็นหลักในการจัดทํารายงานทางการเงิน ซึ่งเป็นภาระและก่อให้เกิดต้นทุนในการจัดทํารายงานการเงินของ กิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ (Non-Publicly Accountable Entities- NPAEs) ที่ส่วนใหญ่เป็นกิจการขนาดกลางและขนาดเล็ก
Publicly Accountable Entities | PAEs
กิจการที่มีส่วนได้เสียสาธารณะ (PubliclyAccountable Entities- PAEs) หมายถึง กิจการที่เข้าลักษณะดังต่อไปนี้
- กิจการที่มีตราสารทุนหรือตราสารหนี้ที่ซื้อขายในตลาดสาธารณะ
- กิจการที่นำส่งหรืออยูในกระบวนการนำส่ง งบการเงินให้สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์ และตลาดหลักทรัพย์(ก.ล.ต.) หรือหน่วยงานกำกับ ดูแลอื่นเพื่อออกขายหลักทรัพย์โดๆ ในตลาดสาธารณะ ได้แก่ กิจการที่ดำเนินธุรกิจหลักทรัพยและดูแลสินทรัพย์ฃองกลุ่มบุคคลภายนอกในวงกว้าง ได้แก่ สถาบันการเงิน บริษัทประกันชีวิต บริษัทประกัน วินาศภัย บริษัทหลักทรัพย์กองทุนรวม และตลาดสินค้า เกษตรล้วงหน้าแห่งประเทศไทย
- บริษัทมหาชน
- กิจการอื่นที่จะกำหนดเพิ่มเดิม โดยมี การจัดทำบัญชีโดยใช้มาตรฐานการบัญชีชุดใหญ่ (TFRS (2552)) ซึ่งประกอบด้วย แม่บทการบัญชี TAS 32 ฉบับ TFRS 4 ฉบับ TIC 4 ฉบับ และ TFRIC 1 ฉบับ
Non-Publicly Accountable Entities | NPAEs
กิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ (Non-Publicly Accountable Entities- NPAEs) หมายถึง กิจการที่มิใช่ PAEs ที่มีการจัดทำบัญชีโดยใช้มาตรฐานการบัญชีชุดเล็ก (TFRS for NPAEs (2554)) หรือ มาตรฐานการบัญชีชุดใหญ่ หากไม่ประสงค์ที่จะจัดทำบัญชีตาม TFRS for NPAEs.
ความแตกต่าง ระหว่างมาตรฐาน TFRS PAEs กับ NPAEs
PAEs | NPAEs | |
งบการเงิน | – งบกำไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ | – งบกำไรขาดทุน |
– งบกระแสเงินสด | – งบกำไรขาดทุนค่าใช้จ่ายตามหน้าที่ไม่กำหนดให้เปิดเผยค่าใช้จ่ายตามลักษณะ | |
– งบแสดงฐานะการเงิน 3 งวดบัญชี | ||
– งบกำไรขาดทุนค่าใช้จ่ายตามหน้าที่ ต้องเปิดเผย เพิ่มเติมค่าใช้จ่ายตามลักษณะที่สำคัญ | ||
เงินลงทุน | – ราคาทุนตัดจำหน่าย | – ราคาทุนหักด้วยค่าเผื่อการลดมูลค่า |
– มูลค่ายุติธรรม (หลักทรัพย์เพื่อค้า/เผื่อขาย) | – มูลค่ายุติธรรมปรับผ่านงบกำไรขาดทุน&กำไรขาดทุนเบ็ดเสร็จอื่น | |
ลงทุนในบริษัทย่อย | – ต้องทำงบการเงินรวม และต้องมีการรับรู้ส่วนแบ่ง ตามวิธีส่วนได้เสีย | – ไม่ต้องจัดทำงบการเงินรวมบันทึกราคาทุน |
ผลประโยชน์พนักงาน | – ต้องมีการคำนวณจากหลักมาตรฐานคณิตศาสตร์ประกันภัย | – คำนวณด้วยวิธีประมาณการ โดยที่ผู้สอบ (Auditor) เห็นว่าสมเหตุสมผล |
สินทรัพย์ไม่มีตัวตน | – ไม่ต้องตัดจำหน่าย(เหมือนกับคิดค่าเสื่อม) โดยให้ดูว่า ณ สิ้นปี มีการด้อยค่าหรือไม่ | – ตัดจำหน่าย 10 ปี |
รับรู้รายได้ | – ตามหลัก TFRS15 5 ขั้นตอน* | – ยึดการถ่ายโอน หรือความเสี่ยงและผลตอบแทน ณ จุดใดที่มีการโอนจุดนั้นก็รับรู้รายได้ |
รายได้จากการขายอสังหาริมทรัพย์ | – รับรู้รายได้เมื่อมีการโอน | – สามารถเลือกได้ 3 วิธี |
1. รับรู้รายได้เมื่อมีการโอน | ||
2. รับรู้รายได้ตามอัตราส่วนงานที่ทำสำเร็จ | ||
3. รับรู้รายได้ ตามค่างวดที่โอนเมื่อถึงกำหนดชำระ | ||
ภาษีเงินได้ | – คำนวณภาษีเงินได้รอตัดบัญชี (Deferred Tax Assets) เพราะผลต่างระหว่างบัญชีและภาษีอาจเกิด สินทรัพย/หนี้สิน ภาษีเงินได้ หรือ Deferred Tax Asset|DTA/Deferred Tax Liability |DTL | – ไม่จำเป็นต้องคำนวณ ใช้เพียงบันทึกภาษีเงินได้ค้างจ่าย |